Dojrzałość szkolna

Dojrzałość szkolna

Fakt pójścia dziecka do szkoły stanowi bardzo ważny moment w życiu dziecka. Razem z dzieckiem wydarzenie to przeżywają rodzice.

Na długo przed rozpoczęciem roku szkolnego kupowana jest wyprawka, wokół dziecka tworzy się atmosfera wzmożonego zainteresowania wypełniona radością ( mój syn / córka idzie do szkoły), a także niepokojem ( jak da sobie radę). To, w jakim stopniu nasza pociecha poradzi sobie w rzeczywistości szkolnej zależy od stopnia jego dojrzałości szkolnej. 

Rodzice często myśląc o dojrzałości dziecka do podjęcia nauki w szkole skupiają się na umiejętności czytania i pisania oraz liczenia. Tak naprawdę nie to jest najważniejsze. Oczywiście, dobrze jeśli przedszkolak zna litery, jeśli jego rączka jest sprawna, trzeba mieć jednak świadomość, iż sam fakt, że dziecko już czyta i pisze nie jest wyznacznikiem jego dojrzałości szkolnej

Mówiąc o tym, że dziecko jest gotowe do rozpoczęcia nauki w szkole musimy brać pod uwagę trzy aspekty:

  • rozwój fizyczny
  • rozwój umysłowy
  • rozwój uczuciowy-społeczny.

Dojrzałość fizyczna to ogólna sprawność organizmu i zdrowie dziecka, które zapewnią mu odpowiednią odporność na zmęczenie, wysiłek fizyczny, choroby, a także dobrą sprawność we wszystkich zakresach motoryki. Szczególnie istotne jest sprawdzenie, czy dziecko dobrze widzi i słyszy.

Dojrzałość umysłowa dziecka przejawia się w zainteresowaniu nauką, zwłaszcza czytaniem, pisaniem, liczeniem, zaciekawieniem zjawiskami zachodzącymi w najbliższym otoczeniu,. Dziecko dojrzałe umysłowo potrafi skupić uwagę przez dłuższy czas na tej samej czynności, potrafi z uwagą śledzić treść opowiadanej czy czytanej bajki. Jego mowa jest poprawna pod względem artykulacyjnym, a słownictwo jest na tyle bogate, że bez problemu potrafi porozumiewać się z innym. Nie ma problemów ze zrozumieniem przekazywanych wiadomości, poleceń, instrukcji czy treści czytanego opowiadania, bajki. Oceniając dojrzałość umysłową dziecka, bierze się pod uwagę również poziom rozwoju percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej, oraz analizy i syntezy słuchowej. Te funkcje w dużej mierze decydują o opanowaniu umiejętności pisania i czytania.

Dojrzałość społeczna objawia się tym, że dziecko prawidłowo nawiązuje kontakty z rówieśnikami i dorosłym, potrafi współżyć w zespole, przestrzegać reguł życia w zbiorowości, przestrzegać zawartych umów. Charakteryzuje go zdyscyplinowanie, obowiązkowość, samodzielność. Samodzielność dotyczy nie tylko czynności samoobsługowych jak ubieranie, czesanie, ale dotyczy także samodzielnego przygotowania się do lekcji, spakowania tornistra, a także samodzielnego podejmowania prawidłowych decyzji w różnych sytuacjach społecznych (np. przy przechodzeniu przez jezdnię). Dziecko dojrzałe społecznie dobrze się czuje w nowym środowisku szkolnym, z chęcią podejmuje zadania na rzecz innych np. dyżury.

Dojrzałość emocjonalna to zdolność do przeżywania bogatego i zróżnicowanego świata uczuć, to odpowiednia do wieku umiejętność panowania nad swoimi emocjami i kontrolowania ich.

U większości dzieci uczęszczających do przedszkola gotowość do podjęcia nauki szkolnej dokonuje się niepostrzeżenie i nie wymaga specjalnych zabiegów ani ze strony rodziców, ani ze strony nauczycieli.  Bowiem cała praca wychowawcza przedszkola, od najmłodszych grup, zmierza do zapewnienia dziecku dobrego startu w szkole. Pomimo tego, zdarza się, że niektóre dzieci nie osiągają dojrzałości szkolnej w siódmym roku życia i z tego powodu odraczane są od obowiązku szkolnego. Te dzieci wymagają szczególnej troski i fachowej pomocy.

Wśród dzieci przekraczających próg szkolny są też takie, które wchodzą w obowiązki szkolne z niepełną dojrzałością szkolną. Tym dzieciom również potrzebna jest specjalistyczna pomoc (np. korekcyjno- kompensacyjna), bo narażone są na poważne niepowodzenia szkolne. O tym, czy dziecko pójdzie do szkoły pomimo braku dojrzałości szkolnej, czy zostaje odroczone decydują rodzice, po zasięgnięciu opinii psychologa i pedagoga. Te trudne, ale konieczne decyzje muszą być poprzedzone rzetelną diagnozą dziecka, pozwalającą określić jego dojrzałość umysłową, fizyczną, społeczną i emocjonalną.

Zadaniem rodzica każdego przyszłego pierwszoklasisty jest więc uważne obserwowanie rozwoju swojego dziecka oraz pomoc w wyrównywaniu niedociągnięć. Odbywać się to może we wspólnej zabawie i nauce. Realizując to zadanie pamiętajmy:

  • Nasze dziecko pomimo, że jest uczniem jest nadal małym dzieckiem, co oznacza, że nie możemy wymagać od niego zbyt dużo, należy dać mu czas zarówno na naukę, jak i zabawę.
  • Nie wyręczajmy naszej pociechy całkowicie w pakowaniu tornistra i odrabianiu lekcji.
  • Gdy pojawią się pierwsze niepowodzenia szkolne nie karzmy dziecka, pamiętajmy, że mamy być dla niego oparciem (dać mu miłość, zrozumienie i pomoc).
  • Każde dziecko jest inne, nie porównujmy więc go z innymi.
  • Zadbajmy aby miało stałe i spokojne miejsce do odrabiania lekcji.
  • Pamiętajmy, aby nie zmuszać dziecka do odrabiania lekcji zaraz po szkole i bezpośrednio po obfitym posiłku. Dajmy mu czas na relaks, zabawę i aktywny wypoczynek.

Redakcja Edula.pl